油气田开发常用名词解释(第3版).pdf
- 时庆主袁 编著- 一 i由田 回 第三版 , 油气田开发常用名词解释 第三版 叶庆全袁敏编著 石油工业出版社 内容提要 本书收集了油气田开盎中常用名词共2368矗,内睿秽旦开 盘地质、油气藏物性与事流力学、油气藏工程与油气藏数值模 拟、来油果气工程、开盘动在监测、开盎分析及调整、提高采收 率.对名词的解曹准确、通俗、简明. 本书是一本油气田开发方面的工具书.可供从事油气田开盘 工作的高油职工和石油院校师生使用. 国书在版编目{αP自由据 油气田开发常用名词解释/叶庆全,袁敏编著-3版 北京z石油工业出版社,2009.2 ISBN 978 -7 -5021-6958 - 9 I油 E ①叶②袁 皿①油田开发名词术语 ②气田开发-名词术语 N.TE3-61 中国版本图书馆CIP数据核字2日08第209239号 出版发行z石油工业出版社 北京安定门外安华里2区1号10∞11 网址 发行部01064210392 经销g全国新华书店 印刷石油工业出版社印刷厂 20日9年2月第3版2009年2月第6次印刷 850X 1168毫米开本1/32印张18 字数482千字印数13001-18剧。册 定价g驰。0元 如出现印装质量问题,我社发行部负责调换 版权所奋,翻印必究 第三版前言 本书第三版工作主要做了三件事第一,对第二版作了全面 校订,纠正了错字、漏字,以及不妥之处。第二,搜集了过去遗 漏的有关名词和术语,以及新出现的名词和术语。第三,随着计 算机技术的不断进步,油气藏数值模拟技术空前发展,并受到了 人们的高度重视和广泛应用,本版增加了一节有关油气藏数值模 拟的名词。本书对一些重要的名词和术语,除名词本身解释外, 还说明了它的意义和作用;一些重要的仪器和设备简要说明了它 们的组成和工作原理,以增加知识性。 全书共收集名词解释2368条,比第二版本增加566条。全 书仍分为七章z开发地质、油气藏物性与渗流力学、油 气藏工程与油气藏数值模拟、采油采气工程、开发动态 监测、开发分析及调整、提高采收率。 叶庆全 2008年6月 第二版前言 写第→版本时由于时间仓促和经验不足,收集的名词太少, 只有750条,离“常用“要求相差甚远,满足不了广大读者的需 要;加上近几年来石油科学的飞速发展,许多名词有了新意,同 时出现了不少新名词、新术语,需要收集和补充;另外,第一版 中印刷上有误,个别图幅放错位置。因此出版第二版显得十分 必要。 第二版新增加了油气藏描述、采油采气工程、地球物理测井 的名词解释,同时重点增加了开发地质、油气藏工程、开发动态 分析、气田开采等有关名词。共收集名词解释1802条,实际上 涉及的名词比这个数目多得多,除部分条目为两个以上名词解释 外,有的条目中还包括了几个名词解释。如1.2. 50条中,除解 释“逆断层“外,还包含了“冲断层“、“逆掩断层“、“辗掩断 层“的解释;4. 1. 3条中除解释“套管“名词外,还解释了“导 管“、“表层套管“、“技术套管“、“油层套管“的含义;等等。因 此提醒读者z有些名词在目录上找不到的话应到相关的名词中去 找。为了便于查找,除分章外,在每章中又分若干节。本版全书 共分七章z开发地质、油气藏物性及渗流力学、油气藏工程、采 油采气工程、开发动态监测、开发分析及调整、提高采收率。 袁庆峰同志参加了本书第一版的编写,特此表示感谢。 叶庆全 2002年3月 第一版前言 为了帮助广大石油职工学习石油科学技术,石油工业出版社 曾于1959年编辑和出版了石油工业名词解释,1978年出版 了采油工人常用名词解释,这对广大石油职工增长科学知识、 提高技术水平起到了积极的作用。随着石油科学技术的发展,新 理论、新技术、新方法不断涌现,新名词、新术语也层出不穷, 原有名词也增添了新内容,有了新解释。在这种情况下,再次出 版石油科学技术名词解释显得十分必要,油气田开发常用名词 解释就是其中一部分。 油气田开发技术涉及油气田开发地质、油层物理、渗流力 学、油藏工程、试井、采油、测井、钻井、井下作业、数值模 拟、三次采油等十几个学科。它包括的名词很多,本书只收集与 油气田开发有关的常用名词,并适当选取少量“跨界“名词,以 保持本书的完整性和实际工作的需要性。另外,特别注意了收集 现场常用的名词,以满足矿场职工学习的需要。 全书共有名词750条,分六章开发地质、.油气藏物性及渗 流机理、开发设计、开发动态监测、开发分析及调整、提高采 收率。 由于编者的水平和经验有限,书中可能存在这样或那样的不 足,恳请广大读者批评指正。 编者 1993年12月 目录 3宫1章**“地质 1.1 油气藏描述.. . . . . .. . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . .. 1 1. 1. 1 油气田开发地质学.. . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1 1. 1.2 油气藏地质要素... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . 1 1. 1. 3 1. 1. 4 1. 1. 5 1. 1. 6 1. 1. 7 1. 1. 8 油气藏描述.. . . . . .. .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ........ 1 地下信息.. . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . .. . . . . . . .. . . . . . .. 1 油气藏地质模型... . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. 1 构造模型.. . . . . . .. . . . . . . . . . . . .. . . . . . . .......... 2 储层模型2 流体模型.. . . . . . .. . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2 1. 1. 9 油气〉藏地质模型分类.. . . . . . . ...................... 2 1. 1. 10 1.1.11 1. 1. 12 1.1.13 1. 1. 14 1. 1. 15 1. 1. 16 概念模型2 静态模型实体模型.. . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . ... 2 预测模型.. . . . . . .. . . . .. . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . .. . . . .2 储层地质模型分类.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. 3 储层地质模型分级.. . .. . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . 3 油藏精细描述.. . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3 原型模型.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . 3 1.1.17储层地质知识库.. . . . . .. .. . . . . . .. . . . . . . . .. . . . . . . .3 1. 1. 18 随机建模.. . . . . . . .. . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4 1.2 地下构造.. . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ........ 4 1. 2. 1 1. 2. 2 构造与地下构造.............................................4 古构造的 1. 2. 3 圈闭.. . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . .. 4 1 1. 2. 4 圈闭类型...................................................... 1. 2. 5 微构造..的 1. 2. 6储油气构造.. . . . . .. . .. . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . ... 4 1. 2. 7 背斜与向斜背斜构造与向斜构造.................. 4 1. 2.8 单斜单斜构造. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5 1. 2. 9构造图.. . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5 1. 2.10 1. 2. 11 1. 2. 12 1. 2.13 1. 2. 14 1. 2. 15 1. 2. 16 1. 2.17 1. 2. 18 1. 2. 19 1. 2. 20 1. 2.21 1. 2. 22 1. 2. 23 1. 2. 24 1. 2. 25 1. 2. 26 1. 2. 27 1. 2. 28 1. 2. 29 1. 2. 30 1. 2. 31 1. 2. 32 1. 2. 33 -2一 构造剖面图...................................................5 核部〈核与翼部两翼........................ 6 构造顶顶端......... . . . . . . . . .................... C5 鞍部.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ................................ 6 顶角与翼角〈倾角... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. 6 轴面与轴线.......................................6 枢纽...........................................,......7 脊面与脊线.............................................7 转折端η 长轴与短轴................................................7 轴向..........................................7 高点......................................................7 叮f叮f『foo 差 A 口 闭 积度 点度面幅 出合合造 溢闭闭构 对称背斜与不对称背斜..............................8 线状背斜、长轴背斜、短轴背斜、穹窿...............8 同沉积背斜.. . . . . . .......................... . . . . . . . .. 8 挤压背斜〈的 基底升降背斜.. . . . . . . . . . . .............................. 9 底辟构造剌穿构造................................ 披盖构造披覆背斜.. . . . . . . ...................... 9 牵引构造拖曳构造.............................9 1. 2. 34 滚动背斜引 1. 2. 35 鼻状构造半背斜............... . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . 9 1. 2. 36 断鼻构造断鼻............... .. . . . . . . . .. . . . . . . . . .. 9 1. 2. 37 小幅度构造.. . . . . . .. . ,. “ .10 1. 2. 38古潜山潜山构造 1. 2. 39 长垣长垣隆起带 01234567890123456789012 44444444445555555555666 22222222222222222222222 4EAAEAAEAAEAAEA4EAABAA-AAEAAEAAEiAEAaEA4EA4A4BAa- 且 4EA42AAEAAEA4EA4A 、‘,,、‘,,, nυ4i 4E品 4EA ,,‘、,,‘、 .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. 背斜构造带.. . . . . .. . . . . . . . . . . . . . ........................ 11 断裂.. . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . “ . . . . . . . . . . . . . 11 断层.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ........................... 11 一级断层与二级断层.. . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . .. 11 三级断层与四级断层.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. 11 断层要素.. . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11 4且吨,“吨,“ 面线 层层盘 断断断 上升盘与下降盘... . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . .. 12 断距... . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 12 断层倾向与倾角.. . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . .. 13 断层走向与延伸长度.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. 13 断层密封性.. . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. 13 断点.. . .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. . .. . .. . .. .. .. .. .. .. . .. .. .. .. .. . .. . .. . . .. . . .. .. . . ... 13 断点组合.. . . . .. . . . . . .. . . .. . . .. . . . . . . . . . .. .. . .. . . . . . . . . .. .. 13 牵引正牵引................................. 14 逆牵引反牵引与反向断层.. . . .. . . . . . .. .. . .. .. .. .. .. . .. .. . . .. 14 断层效应.. .. . . . . . . .. .. .. .. .. .. .. ... .. .. . . . .... . .. .. .. .. .. . .. .. .. . .. .. ..14 断块... . . . . .. .. .. . . . .. .. .. .. ... .. .. .. . . .. .. ... .. .. .. . .. .. .. . .. .. .. .. . .. .. . ... C.5 正断层.... . .. .. . . .. . .. . .. . . . ... . . .. . . ... .. . . . . .. . . . .. . . . . .. .. .. .. .. . .. . . .. 15 逆断层.... . . .. .. . ... .. .. .. . . .. . . .. .. .. .. . .. .. .. . . .. .. .. .. .. . . . .. .. .. .. . .. . .. ... 15 生长指数... . .. . . . . .. .. .. . . .. . . . .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. . .. .. .. .. .. . . .. . .. . .. .. .. . .. .. . .. 15 1. 2. 63 同生断层同沉积断层、生长断层.. . .. . . .. .. ... 15 一3 1. 2.64 后生断层.... .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ...................................... 16 1. 2. 65 走向断层.... .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .... .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ... 16 1. 2. 66 倾向断层.... .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. 16 1. 2. 67 斜向断层.... .. .. .. .. .. . .. .. .. .. .. .... .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ... 16 1. 2. 68 平移断层.... .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .... .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. 16 1. 2. 69 枢纽断层.... .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. . .. .. .. .. .. .. .. .. .. ............ 16 1. 2. 70 阶梯状断层复断层................................. 16 1. 2. 71 叠瓦状断层叠瓦构造.. .. .. .. .. .. .... .. .. .. .. .. ............ 17 1. 2. 72 环状断层.... .. .. .. .. .. .. .... .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .... .. .. .. .. .... .. .... 17 1. 2. 73 放射状断层.... .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .......... 17 1. 2. 74地垒.... .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .... .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. 17 1.2. 75 地莹.... .. .. .. .. .. .... .. .. .. .. .. . .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .... .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. 17 1. 2. 76 断块型断层.... .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. . .. .. .. .. .. .. .. .. 18 1. 2. 77 裂缝.... .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. 18 1. 2. 78 原生裂缝与次生裂缝.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 18 1. 2.79 构造裂缝与非构造裂缝.. . . . .. . . . . . . .. . . . . . . . .. 18 1. 2. 80 张裂缝与剪裂缝.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .......... ...... 19 1. 2. 81 张开缝.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ... . . . . . .. . . . . . . . . . . . . .. 19 1. 2. 82 变形缝.. . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ........... 19 1. 2. 83 矿物充填缝.. . . . . .. . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . .19 1. 2. 84 晶洞缝.. . . . . . .. . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . ........... 9 1. 2. 85 走向裂缝、倾向裂缝、斜向裂缝.. . . . . . . . . . . . . . . . . 19 1. 2. 86 纵裂缝、横裂缝、斜裂缝.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 19 1. 2. 87 垂直层面裂缝、斜交层面裂缝、顺层裂缝.. . . . .19 1. 2. 88 垂直缝、高角度缝、低角度缝、水平缝.. . . . . . .. 20 1. 2. 89 风化缝.. . . . . . . .. . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ... 20 1. 2.90 溶蚀缝20 1. 2. 91 穿层缝与层内缝.. . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 20 1. 2. 92 裂缝组、裂缝系、裂缝网络.. . . . . .. . . . . . ........ 20 1. 2. 93 裂缝产状.. . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ........ ...... ... 20 4 1. 2. 94 裂缝宽度裂缝张开度“““““““““““““““““,, ““““““““““““ 20 1. 2. 95 1. 2. 96 1. 2. 97 1. 2. 98 1. 2. 99 裂缝间距““ “ “ “ “ “ ““ “ “ “ “ “ “ “ “ “ “ “ “ “ “ “ ““ “ “ “ “ “ “““““““““““ 20 裂缝密度裂缝频率、裂缝线密度““““““““““““ 21 裂缝有效密度““ “ “ “ “ “ “ “ “ “ “ “ “ “ “ “ “ “ “ “ “ “ “ “ “ “ “ “ ““ “ “ “ “ “ “.. 21 裂缝率““ “ “ “ “ “ “ “ “ “ “ “ “ “ “ ““ “ “ “ “ “ “ “ “ “ “ “ “ “ “ “ “ “ “ “ “ “ “ “ “ “ “ “ “ “. 21 缝隙度““ “ “ “ “ “ “ “ “ “ “ “ “ “ “ ““ “ “ “ “ “ “ “ “ “ “ “ “ “ “ “ “ “ “ “ “ “ “ “ “ “ “. 21 1. 2.100 裂缝玫瑰花圈““ “ “ “ “ “ “ . “ “ “ “ “ “ “ “ “ “ “ “ “ “ “ “.................. 21 1. 2.101 洞穴分级““ “ “ “ “ “ “ “ “ “ “ “ “ “ “ “ “ “ “ “ “ “ “ “ “ “ “ “ “ “ “ “ “ “ “ “ “ “ “........ 21 1. 2.102 洞穴密度““ “ “ “ “ “ “ “ “ “ “ “ “ “ “ “ “ “ “ “ “ “ “ “ “ “ “ ““““““““““““““““““““ 21 1. 2. 103 洞隙度““ “ “ “ “ “ “ “ “ “ “ “ “ “ “ “ “ “ “ “ “ “ “ “ ““ “ “ “ “ “ “ “........ 21 1. 2.104 劈理““ “ “ “ “ “ “ “ “ “ “ “ “ . “ “ “ “ “ “ “ “ “ “ “ “ “ “ “ “ “ “ “ “ “ “ “ “ “ “ “ “ “ “ “ “. 21 1.3 油、气储层““ “ ““ “ “ “ “ “ “ “ “ ““ “ “ “ “ “ “ “ “ “ “ “ “ “ “ “ “ “ “ “ “ “ “ “ “ “ “ “ “ “ “ “ “ “ “ “ “ 22 1. 3. 1 储集层储层““ “ “ “ “ “ “ “ “ “ “ “ “ “ “ “ “ “ “ “ “ “ “ “ “ “ “ “ “ “ “ “ “ “ “ “ “ “ “ “ “ 22 AUAEA呵,中句3A 崎 -Ed/O 叮/00 23456789111111111 33333333333333333 4EAAEi4EA4 , iAEi4EA4tA4EA4EA4EA4EA4EA4EA4 , -4ti4EA4EA 砾岩.. 砾岩分类.. 砂岩 砂岩分类.. 粉砂岩.. 蒙古土岩““ “ “ 碳酸盐岩““ “ “ “ “ “ “ 岩浆岩火成岩. 变质岩 油层储油层与气层储气层 工业油、气流标准 产层.. 工业油层与工业气层““ “ “ “ “ “ 少量油层与少量气层 可疑油层与可疑气层““ “ “ “ “ “ “ “ 油气同层““ “ “ “ “ “ “ “ “ 油水同层 22 22 22 22 22 23 23 23 23 23 23 24 24 24 24 24 24 一5 1. 3. 19 1. 3. 20 1. 3. 21 1. 3.22 1. 3. 23 1. 3.24 1. 3. 25 1. 3. 26 气水同层............. 气夹层 油夹层 . . . . . . . . . . . . . . . .. , ................................................... 水层........... 水夹层层间水〉 干层 单砂层 单油气层.. . . . . . . . 24 24 24 24 25 25 25 25 1. 3. 27 亚组砂岩组、复油层〉. . . . . . . . . ... . . . . . . . . . . . . . . . 25 1. 3. 28 油气层组.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . .. 25 1. 3. 29 含油气层系.......... . . . . . . . . . . . . ........... 25 1. 3. 30 隔层阻渗层与夹层.. . . . . . . . . . . . . . . . .......... 25 1. 3. 31 隔层分布类型.. . . . . . . . . . . . . . . ..... ... .................. 26 1. 3. 32 砂岩体砂体. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. ,.. .26 1. 3. 33 油砂体.. . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 26 1. 3. 34 连通体.. . . . . . .. . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . .......... 26 1. 3. 35 连通系数.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . 26 1. 3.36 合流系数.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . .. . . . . . .26 1. 3.37 砂体配位数.. . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .27 1. 3. 38 砂体形态.. . . . . . ,. ................ 27 1. 3. 39 连通区性质.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .